– Luật sư Lê Thị Thùy – Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội tư vấn: Căn cứ khoản 27 Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định, hủy hoại đất là hành vi làm biến dạng địa hình, làm suy giảm chất lượng đất, gây ô nhiễm đất mà làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng đất theo mục đích đã được xác định. Đồng thời, căn cứ khoản 1 Điều 11 Luật Đất đai 2024 nêu rõ, lấn đất, chiếm đất, hủy hoại đất là hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai.

Như vậy, hủy hoại đất được hiểu là hành vi làm biến dạng địa hình hoặc làm suy giảm chất lượng đất hoặc gây ô nhiễm đất mà làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng theo mục đích đã được xác định. Hủy hoại đất là một trong các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai.

Theo quy định tại Điều 14 Nghị định 123/2024/NĐ-CP quy định về mức xử phạt hành chính đối với hành vi hủy hoại đất như sau:

Hành vi làm suy giảm chất lượng đất thuộc một trong các trường hợp sau đây: Làm mất hoặc giảm độ dày tầng đất đang canh tác; làm thay đổi lớp mặt của đất sản xuất nông nghiệp bằng các loại vật liệu, chất thải hoặc đất lẫn cát, sỏi, đá hay loại đất có thành phần khác với loại đất đang sử dụng; gây bạc màu, gây xói mòn, rửa trôi đất nông nghiệp mà dẫn đến làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng đất đã được xác định thì hình thức và mức xử phạt như sau:

Phạt tiền từ 2 – 5 triệu đồng đối với diện tích đất dưới 0,05 héc ta. Phạt tiền từ 5 – 10 triệu đồng đối với diện tích đất từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta. Phạt tiền từ 10 – 30 triệu đồng đối với diện tích đất từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta. Phạt tiền từ 30 – 50 triệu đồng đối với diện tích đất từ 0,5 héc ta đến dưới 1 héc ta. Phạt tiền từ 50 – 100 triệu đồng đối với diện tích đất từ 1 héc ta trở lên.

Hành vi làm biến dạng địa hình thuộc một trong các trường hợp: Thay đổi độ dốc bề mặt đất; hạ thấp bề mặt đất; san lấp đất có mặt nước chuyên dùng (trừ hồ thủy lợi) hoặc san lấp nâng cao, hạ thấp bề mặt của đất sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản mà làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng đất theo mục đích đã được xác định (trừ trường hợp chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất trồng lúa sang trồng lúa kết hợp nuôi trồng thủy sản, xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp trên đất trồng lúa, cải tạo đất nông nghiệp thành ruộng bậc thang và hình thức cải tạo đất khác phù hợp với mục đích sử dụng đất được giao, được thuê, được công nhận quyền sử dụng đất hoặc phù hợp với dự án đầu tư đã được UBND cấp có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất phê duyệt hoặc chấp thuận) thì hình thức và mức xử phạt như sau:

Phạt tiền từ 5 – 10 triệu đồng đối với diện tích đất dưới 0,05 héc ta. Phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng đối với diện tích đất từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta. Phạt tiền từ 20 – 50 triệu đồng đối với diện tích đất từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta. Phạt tiền từ 50 – 100 triệu đồng đối với diện tích đất từ 0,5 héc ta đến dưới 1 héc ta. Phạt tiền từ 100 – 200 triệu đồng đối với diện tích đất từ 1 héc ta trở lên.

Đối với hành vi gây ô nhiễm đất thì hình thức và mức xử phạt thực hiện theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Đối với các hành vi vi phạm mà thuộc trường hợp không có tính khả thi để khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm theo quy định tại khoản 5 Điều 14 Nghị định 123/2024/NĐ-CP thì mức phạt tiền bằng 2 lần mức phạt tiền tương ứng quy định tại khoản 1, 2 Điều 14 Nghị định 123/2024/NĐ-CP, nhưng tối đa không quá 500 triệu đồng đối với cá nhân, không quá 1 tỷ đồng đối với tổ chức.

Biện pháp khắc phục là buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm, trừ trường hợp việc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm không có tính khả thi trên thực địa.

Như vậy, căn cứ vào các quy định nêu trên thì hành vi hạ thấp bề mặt đất để bán kiếm tiền làm thay đổi lớp của mặt đất không thể trồng cây được là hành vi hủy hoại đất do làm biến dạng địa hình sẽ bị phạt từ 5 – 200 triệu đồng và buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm.

Bên cạnh đó, căn cứ theo khoản 2 Điều 81 Luật Đất đai 2024 quy định, người sử dụng đất hủy hoại đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại đất mà tiếp tục vi phạm thì sẽ bị thu hồi đất.

Do vậy, người sử dụng đất có hành vi hủy hoại đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại đất mà tiếp tục vi phạm thì sẽ bị Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai.